اوایل اسفند ۹۸ با اعلام ورود کرونا به کشور، تدابیری برای مقابله با این ویروس مهاجم گرفته شد، شرایط خاص جغرافیایی و توریستی جزیره کیش، این الزام را به‌وجود می‌آورد تا این تصمیماتبرای جزیره  بومی‌سازی شود، گرچه به‌زعم بسیاری برخی تصمیم‌گیری‌ها بیش از حد سخت گیرانه و فراتر از مصوبات شورای مبارزه با کرونای کشور بود، اما خوب یا بد، عده‌ای در این ایام چه بلیط کیش زاگرس در بحث تصمیم‌گیری و چه در بحث اجرا، تلاش فراوانی در جبهه مبارزه با کرونا و خدمت رسانی به کیشوندان داشتند.

خانم دکتر مریم ستاریان یکی از این افراد است که زحمات زیادی در این راه کشیده است، خانم دکتری که با شنیدن صحبت‌هایش مشخص می‌شود که بسیاری از تصمیم‌گیری‌های این چند مدت کیش، با دیدگاه او سازگاری داشته است. تصمیم‌ گرفتیم با ایشان گفتگویی داشته باشیم تا از نحوه فعالیت‌های این چند مدت‌شان بیشتر آشنا شویم و توصیه‌های پزشکی لازم را در این رابطه جویا شویم.

• کیشوندنیوز: خودتان را معرفی کنید و بفرمایید یک پزشک چه وظیفه ای در مرکز توسعه سلامت برعهده دارد؟

مریم ستاریان هستم، پزشک واحد بیماری‌های عفونی و غیر عفونی، سال ۸۶ دکترای مدیریت اورژانس را هم گرفتم و درحال حاضر در واحد بیماری‌های مرکز توسعه سلامت کیش مشغول به‌کار می‌باشم .

مرکز توسعه سلامت تنها نماینده دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان در جزیره کیش است و همانند یک دانشگاه کوچک عمل می‌کند و از واحدهای مختلف بیماری‌ها‌، آموزش و طب کار تشکیل شده است.

یک پزشک در واحدهای مختلف وظایف خاص خودش را عهده دار است به طور مثال پزشکان واحد بیماری‌ها کارشان کنترل بیماری‌های عفونی و غیر عفونی و واگیر و غیر واگیر است، کنترل مطب‌ها و داروخانه‌ها در واحد کنترل و نظارت صورت می‌گیرد، پزشک واحد طب کار، معاینات سلامت شغلی را انجام ‌می‌دهد و باقی پزشکان نیز در

قبل از همه گیری بیماری کرونا بیشترین فعالیت من و دیگر همکارانم در واحد بیماری‌ها روی بیماری‌های غیرواگیر مثل دیابت، فشار خون و… بود که اکنون بیشترین تمرکز روی بیماری کرونا است.

• نظرتان را درباره بیماری کرونا بیان کنید و بگویید چه چیزی باعث شده این ویروس تا این حد ترسناک شود و مشکلات زیادی را به‌وجود آورد؟

همیشه با شروع فصل سرما بیماری‌هایی با نوع کرونا ویروس‌ها داشتیم و معمولا به‌عنوان سرماخوردگی‌های جزئی محسوب می‌شدند و درمان خاصی نمی‌خواست و بعد از گذشت دوره درمان فرد بیمار بهبود پیدا می‌کرد، تا اینکه سال ۲۰۰۳ با اپیدمی سارس مواجه شدیم، سارس نوعی کرونا ویروس تغییر شکل یافته است که خوشبختانه وارد ایران نشد، سال ۲۰۱۲ بیماری مرس را داشتیم.

بی شک قیمت تور لحظه آخری کیش ترسناک بودن این بیماری را می‌توان به نوع انتقال آن به افراد نسبت دهیم، و این که این بیماری شناخته نشده است و با تمام کرونا ویروس‌هایی که می‌شناسیم فرق می‌کند.

بیماری کرونا با سرایت پذیری بالایی دارد و تا وقتی که واکسنی علیه آن ساخته نشود بسیاری را درگیر و جان بسیاری را می‌گیرد.

هنوز بسیاری از الگوهای رفتاری بیماری ناشناخته است، اکنون ۲ نفر از بیماران مثبت ما حدود ۵۰ روز است که درگیر هستند و ممکن است حدود یک سال دیگر هم بیمار باشند و این بیماری را به دیگران منتقل کنند، این در بلیط کیش صورتی است که اکثر بیماران حدود ۲۰ روز بیشتر درگیر بیماری نیستند، پس ما چون هنوز بیمار و الگوهای رفتاری این بیماری را نمی‌شناسیم به همین دلیل برایمان ترسناک و مشکل آفرین بوده است.

• کیشوندینوز: از وظیفه و مسئولیت تان در این ایام برای مخاطبین ما کمی صحبت کنید.

زمانی که اپیدمی در چین شروع شد، زنگ خطر این بیماری در جهان زده شد و ما هم در ایران شروع به مطالعه دستورالعمل های سازمان جهانی بهداشت و تحقیق درباره این بیماری کردیم و آموزش‌های لازم را دوره دیدیم، تقریباً ۵ الی ۶ بهمن ۱۳۹۸ قبل از اپیدمی کرونا در کشور، در بیمارستان‌کیش دوره یک روزه در خصوص این بیماری برگزار کردم تا اطلاعات بیشتری به پزشکان منتقل کنم و

بعد از شروع اپیدمی در ایران بروشور و پنفلت‌های آموزشی را طراحی کردم و همراه ماموران بهداشت محیطی شروع به بازرسی رستوران‌ها و هتل‌ها کردیم و از طریق رسانه‌ها اطلاع رسانی به مردم آغاز شد.

تمام این اقدامات تحت پوشش کمیته کرونا با ریاست دکتر رضانیا انجام شد و من رابط بین تیم مدیریت و تیم عملیاتی بودم.

• راه اندازی نقاهتگاه و خدمات رسانی به افراد در قرنطینه

از جمله اقداماتی که انجام دادیم این بود که هر بیماری که بستری می‌شد چه مثبت و چه منفی، نمونه مثبت در نظر گرفته می‌شد و اطرافیان بیمار و هر کسی که با شخص در ارتباط بود را مورد بررسی قرار می‌دادیم.

مشکل اصلی از زمانی شروع شد که بیمار در قرنطینه و یا ترخیص شده بود، در قرنطینه خانگی طول درمان را بدون سرویس و خدمات دهی سپری می‌کرد و این باعث می‌شد برای تهیه لوازم مورد احتیاجش قرنطینه را رعایت نکند.

این جا بود که در کارگروهی که برای بازگشت مسافران تشکیل شده بود، مسئله خدمات به بیماران را مطرح کردم و گفتم برای کنترل بیماری باید الان به بیماران و خانواده های آنها در جزیره رسیدگی شود تا بتوانیم جلوی گسترش بیماری را بگیریم، و اگر این خدمات را به این ۵۰ خانواده ارائه ندهیم عملاً توان این را نداریم که نظارتی به کل کار بازگشت مسافران انجام دهیم.

در نهایت با حمایت سازمان منطقه آزاد کیش و معاونت پشتیبانی طرحی که عنوان کرده بودم با موفقیت اجرا شد و کارپردازهایی تعیین شدند که به کار خانواده‌ها در قرنطینه رسیدگی کنند و همین کار کمک بزرگی در کنترل بیماری در جزیره کرد.

راه اندازی نقاهتگاه با بالاترین سطح استاندارهای بهداشتی در کل کشور به همراه سرویس پرستاری از بیمارستان، یکی دیگر از جمله اقدامات بود، با این کار فرد بیمار بعد از ترخیص با قرار گرفتن در نقاهتگاه اطرافیان خودش را در معرض بیماری قرار نمی‌داد.

تمام موارد بالا اقداماتی بود که برای بیمار و اطرافیان بیمار انجام شد ولی خب این کارها برای قطع زنجیره کرونا کامل نبود، در سطح شهر از کمک سازمان به‌ویژه معاونت فرهنگی، اجتماعی و دیگر نهادها برای کنترل اپیدمی استفاده کردیم.

• برنامه ریزی برای بازگشت کیشوندان از سفر

وقتی که بیماری در جزیره کنترل شد، حالا با مقوله بازگشت مسافران روبه رو شدیم، در کارگروه بازگشت مسافران  این پیشنهاد را مطرح کردم که برای درگیری کمتر و کنترل بهتر، باید ورود مسافر به جزیره تدریجی صورت پذیرد وگرنه اتفاقات خوبی رخ نمی‌دهد، اگر تعدادی از این مسافران بیمار باشند حجم کاری بیمارستان زیاد می‌شود و این خطرناک است و تمام زحمات کادر درمان و دیگر ارگان‌ها برای کنترل بیماری در کیش از بین می‌رود.

تصمیم گرفته شد که بازگشت به‌صورت تدریجی صورت بگیرد و با فرض اینکه ۲۰ درصد مسافران بیمار باشند این کار انجام شود، که دیگر تنشی به بیمارستان وارد نشود و اتفاق بدی برای بیمارستان و کارکنان بهداشت رخ ندهد، خدا را شکر مشکل خاصی پیش نیامد و بازگشت تدریجی مسافران نشان دهنده عملکرد خوب این کارگروه بود‌، با اینکه کاستی‌هایی داشت و عده‌ای رعایت نکردند ولی باز هم این کارگروه عملکرد خوبی نشان داد.

تمام این مجموعه اقدامات صورت گرفته در جزیره کیش ، برای مقابله با بیماری ناشناخته ای که به صورت پاندمی جهان را در برگرفته، کار بزرگ تیمی بود که با توجه به تجربه و مطالعاتی که داشتم بخشی از این کار برعهده من قرار گرفت، اما این تازه شروع کار است باید یک سری از مسائل فرهنگ سازی شود و مردم موظف به رعایت آنها باشند.

• کیشوندنیوز: شنیده‌ایم که در کارهایتان بسیار اکتیو و فعال هستید و در این ایام هم همینطور عمل کردید، چه دلیلی باعث شد که شما با همه توان و انرژی خدمت رسانی کنید؟

خب اولین دلیل اینکه من نیروی بهداشت هستم و یک نیروی بهداشتی یعنی خدمت به مردم ، بیشتر وقت‌ها مردم کار نیروهای بهداشت نمی‌بینند، به‌طور مثال یک کارمند بهداشت محیط را کسی نمی‌شناسد ولی حیطه کاری‌اش خیلی وسیع است و بحث نظارت بر بهداشت در مکان‌های عمومی را برعهده دارد.

دومین دلیل اینکه من مدیریت خواندم باید از درسی که برایش زحمت کشیده‌ام جایی استفاده کنم و با همکاری دیگر ارگان‌ها بتوانیم این بحران را پشت سر گذاشته و کسب تجربه کنیم و در نهایت اینکه روحیات من همیشه همین بوده است.

• کیشوندنیوز: چند وقتی است که رئیس دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان در گزارش های آماری بیماران کرونا تعدادی از بیماران را خوشحال معرفی می‌کنند، منظور از بیماران خوشحال یعنی اینکه ویروس ضعیف شده است؟

خیر، منظور شناسایی افراد با ظاهری سالم و بی علامت ولی در عین حال ناقل است؛ در یک ماه گذشته با توجه به کمبودهایی که در تعداد کیت تشخیص داشتیم این امکان نبود که از تمامی افراد تست CPR گرفته شود و وقتی فرد تعداد روزهای درمان را طی می‌کرد دوباره تست از وی گرفته نمی‌شد که دقیق مشخص کند که بیماری کامل از بین رفته است یا نه، ولی الان چون کمبود وجود ندارد از تمامی افراد چه فرد بیمار و چه خانواده و اطرافیان آن تست گرفته می‌شود و در این غربالگری‌ها بسیاری از ناقلین شناخته می‌شوند که به عبارتی بیمار خوشحال به آن‌ها گفته می‌شود، طبق آمارها تقریبا از هر ۱۰۰ نفر افرادی که این ویروس را می‌گیرند، ۸۰ نفر ناقل (خوشحال) هستند، حدود ۲۰ نفر هم علامت بیماری را دارند که تقریبا ۲ نفر از این ۱۰۰ نفر هم از دنیا می‌روند.

• کیشوندنیوز: به عنوان حرف آخر اگر توصیه و نکته‌ای برای مخاطبان دارید بیان کنید.

خدا را شکر تا الان خوب موفق بودیم، اما هنر جزیره کیش در کنترل بیماری از این به بعد است، اگر می‌خواهیم بگوییم که از نظر بهداشتی شهری متفاوت با سایر نقاط هستیم و می‌توانیم اقدامات خوبی را انجام دهیم، این است که از این به بعد فاصله گذاری اجتماعی را سرلوحه کارهای خود بگذاریم موارد بهداشتی را دقیق رعایت کنیم.

وظیفه ما هم در پسا کروناتور ارزان برای کیش همین است که باید آموزش بدهیم که مردم فاصله‌گذاری اجتماعی را جزو سرلوحه زندگیشان بگذارند، چطور خرید کنیم، سرکار برویم، استریل کنیم، دست‌هایمان را بشوییم و… همه ما باید نماینده بهداشت سلامت باشیم و به دیگران هم تذکر بدهیم، هر کسی در محیط زندگی خودش باید بداند که چگونه می‌تواند این دو اصل فاصله‌گذاری اجتماعی و رعایت اصول بهداشتی را رعایت کند.

ویروس کرونا در کنار همه بدی هایی که داشت، بالا بردن سطح بهداشت مردم و همبستگی بیشتر از جمله خوبی‌های این ویرروس بود.